รัสเซียประกาศตั้งเขตปลอดภาษีบนหมู่เกาะคูริล

วันที่ 3-5 กันยายน รัสเซียได้จัดงาน Eastern Economic Forum ครั้งที่ 6 ที่วลาดิวอสตอค (Vladivostok) ซึ่งเป็นเมืองขนาดใหญ่ทางด้านทิศตะวันออกของประเทศรัสเซีย การจัดงาน 5 ครั้งที่ผ่านมา ทางรัสเซียเชิญประเทศญี่ปุ่นเข้าร่วมทุกครั้งเพราะถือเป็นประเทศสำคัญที่จะช่วยฟื้นฟูเศรษฐกิจของประเทศ และคณะผู้แทนของญี่ปุ่นมักจะเป็นคณะที่ใหญ่โตกว่าประเทศอื่น ๆ แต่มาปีนี้รัฐบาลของนายกรัฐมนตรีโยชิฮิเดะ ซูงะ (Yoshihide Suga) กลับไม่ได้รับคำเชิญจากทางรัสเซีย

สาเหตุเป็นเพราะว่า ในยุคของรัฐบาลอาเบะ (Abe) มีปัญหาค้างคาระหว่างรัสเซียกับญี่ปุ่นที่ไม่สามารถแก้ไขได้มายาวนาน นั่นคือ ญี่ปุ่นต้องการที่จะขอคืนเกาะ 4 เกาะของหมู่เกาะคูริล (Kuril Islands) ซึ่งทางรัสเซียเรียกเกาะแห่งนี้ว่า Southern Kuriles (แต่ญี่ปุ่นเรียก Northern Islands) ส่วนทางรัสเซียก็อยากให้ทางญี่ปุ่นเลิกล้มความคิดนี้เสียแล้วหันมาเจรจาเรื่องเศรษฐกิจแทน แต่ทางญี่ปุ่นถือเสมอว่า”การลงทุน”ถือเป็นไพ่ใบสำคัญที่จะต่อรองกับรัสเซีย และญี่ปุ่นจะไม่ยอมขยับการลงทุนเด็ดขาดเว้นแต่รัสเซียจะยอมคืนเกาะทั้งสี่ให้

ในงาน Eastern Economic Forum ครั้งที่ 6 นี้ รัสเซียไม่เพียงแต่ไม่เชิญญี่ปุ่นมาร่วมงานเท่านั้น ภายในงานนั้นประธานาธิบดีปูตินยังได้ประกาศข่าวสำคัญอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน  นั่นคือ รัสเซียได้ตัดสินใจเปิดเขตปลอดภาษีบนหมู่เกาะคูริวใต้ โดยวิสาหกิจที่มาลงทุนที่นี่ไม่เพียงแต่ได้รับการยกเว้นภาษีเป็นเวลา 10 เท่านั้น ยังมีมาตรการกระตุ้นอื่น ๆ สำหรับวิสาหกิจต่างชาติที่จะมาลงทุนอีกด้วย เมื่อเจอกับไม้นี้ เท่ากับหวยไปออกที่ญี่ปุ่นอย่างจัง และความคิดที่ขอคืนเกาะทั้ง 4 เป็นอันเลิกคิดได้เลย

หากย้อนกลับไปปี 1959 อดีตสหภาพโซเวียตกับญี่ปุ่นเคยลงนามในแถลงการณ์ร่วมว่า โซเวียตยินดีคืนเกาะให้ญี่ปุ่นสองเกาะเพื่อแลกกับการลงทุนจากญี่ปุ่น แต่แล้วผ่านไปหลายสิบปี สถานการณ์โลกได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างพลิกฟ้าพลิกแผ่นดิน โดยเฉพาะการผงัดขึ้นของประเทศจีนทำให้จีนกลายเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจของเอเชียตะวันเฉียงเหนือแทนที่ญี่ปุ่นไปแล้ว

ที่สำคัญคือ ปัจจุบันไม่มีใครคิดว่าญี่ปุ่นกล้าที่จะใช้กำลังเข้าแย่งชิงเกาะคืนจากรัสเซีย และก็ไม่มีใครคิดว่ารัสเซียจะถือว่าหมู่เกาะคูริลใต้ยังใช้เป็นเครื่องมือต่อรองได้อีก

การประกาศเขตปลอดภาษีของปูตินครั้งนี้ ถือเป็นไม้เด็ดที่ไม่เพียงแต่เสริมสร้างเศรษฐกิจให้กับรัสเซียเท่านั้น ในระยะยาวแล้วยังได้รับผลพลอยได้สามด้านด้วยกันคือ

• ท่าทีที่แข็งกร้าวของรัสเซียต่อญี่ปุ่น ทำให้ปูตินได้รับคะแนนนิยมจากชาวรัสเซียมากยิ่งขึ้น เพราะประชาชนถือว่าการเอาหมู่เกาะคูริลใต้มาเป็นเครื่องเจรจาต่อรองถือเป็นการทรยศต่อประเทศชาติ

• รอบ ๆ หมู่เกาะคูริวใต้นอกจากอุดมด้วยสัตว์น้ำนานาสายพันธุ์แล้ว ยังเป็นแหล่งแร่จำนวนมหาศาล

• หมู่เกาะคูริลใต้มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง การตั้งฐานทัพบนนี้ก็จะสามารถกดดันให้สหรัฐฯและญี่ปุ่นต้องยับยั้งชั่งใจหากคิดจะทำอะไรกับรัสเซีย